Πώς προκύπτει η επιθυμία απόκτησης παιδιού;

Υπάρχει μέσα μας το ένστικτο να θέλουμε να γίνουμε γονείς και να φέρουμε στον κόσμο απογόνους?

Ποια η διαφορά του ΄΄θέλω ένα παιδί΄΄ και ΄΄χρειάζομαι ένα παιδί΄΄;

Η συζήτηση για αυτό το θέμα ξεκίνησε τον 20ο αιώνα με την ανακάλυψη των διαφόρων μορφών αντισύλληψης.

Γυναίκες και άντρες είχαν πλέον την επιλογή να καθυστερήσουν μια εγκυμοσύνη και να ιεραρχήσουν διαφορετικά τις επιθυμίες και τις ανάγκες τους. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ξεκινήσαμε να μιλάμε για την επιθυμία ως μια έννοια που συνδέεται άρρηκτα με τη δυνατότητα ελέγχου της αναπαραγωγής.

Η τελευταία όμως επέφερε σημαντικές δυσκολίες λόγω μετάθεσης της εγκυμοσύνης σε λιγότερο γόνιμες ηλικιακές περιόδους και οι προεκτάσεις αυτού ήταν τόσο ατομικές όσο και κοινωνικές .

Ακόμα όμως και σε αυτή τη συνθήκη ελέγχου όπως αναφέρει και η ψυχαναλύτρια de Parseval κάποια ζευγάρια συλλαμβάνουν παρόλο που παίρνουν προφυλάξεις ενώ άλλα προσπαθούν ανεπιτυχώς χωρίς εξήγηση (de Parseval & Janaud, 1983).

Συνεπώς μερικές φορές μοιάζει να έχουμε μια ψευδαίσθηση ελέγχου πάνω στην αναπαραγωγική διαδικασία, η οποία είναι τόσο πολυσύνθετη ώστε συχνά αδυνατούμε να απαντήσουμε με μια μόνο πρόταση στο γιατί συμβαίνει ή γιατί δεν συμβαίνει.

Σε κάθε περίπτωση οφείλουμε να εξετάσουμε τις απαρχές της διαδικασίας δηλαδή το πώς δημιουργείται η επιθυμία απόκτησης παιδιού. Αναφέρομαι σε επιθυμία και όχι ανάγκη όπως περιοδικά ονομάζεται.

Η επιθυμία προκύπτει από μια πολυεπίπεδη διαδικασία και διαφέρει σημαντικά από την ανάγκη απόκτησης παιδιού.

Όταν η κινητήριος δύναμη είναι η δεύτερη, προστίθεται συχνά ένα ασυνείδητο βάρος στο παιδί που συλλαμβάνεται ύστερα από πολλές αποτυχημένες προσπάθειες.

Τα παιδιά αυτά όπως προέκυψε και από έρευνες ήταν συχνά πολύ καλοί μαθητές, νιώθοντας την ανάγκη να δώσουν κάτι πίσω στους γονείς που κόπιασαν για να τα αποκτήσουν.

Ασυνείδητα τα παιδιά προσπαθούσαν να κάνουν ό,τι μπορούσαν για να ευχαριστήσουν τους γονείς τους. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλοι οι επιμελείς μαθητές φέρουν το βάρος της γέννησης τους και την αίσθηση ανταπόδοσης, το συγκεκριμένο εύρημα μας κάνει να αναρωτιόμαστε για το τι προεκτάσεις μπορεί να έχει μια εμμονική επιδίωξη από την πλευρά των γονέων με σύνθημα το ΄΄με κάθε κόστος΄΄

. Σε άλλο άρθρο θα αναφερθώ στο πώς αυτές οι αδιόρατες δυναμικές μεταφέρονται από τους γονείς στα παιδιά.

Στην προκειμένη περίπτωση πώς η μεγάλη προσπάθεια με όλο τον πόνο, τη δυσκολία και τη ματαίωση που εμπεριέχει μπορεί εάν δεν επεξεργαστεί να μεταφερθεί στο παιδί.

Παράλληλα η επιθυμία αυτή επενδύεται με κοινωνικές πιέσεις καθώς και πολιτισμικές επιρροές που προσδίδουν πρόσθετο βάρος στη διαδικασία.

Γιατί είναι σημαντικό να μιλάμε για την επιθυμία αυτή? Δεν είναι κάτι αυτονόητο? κάθε άνθρωπος νοηματοδοτεί διαφορετικά την συγκεκριμένη διαδικασία και κινητοποιείται από δικές του ξεχωριστές δυναμικές.

Επίσης η διασαφήνιση της έννοιας συμβάλει στο διαχωρισμό του ατομικού με το κοινωνικά προσδιορισμένο κίνητρο, την αποβολή βάρους και την αποφόρτιση.
Για να θεωρηθεί μια συμπεριφορά ότι προκύπτει ενστικτωδώς θα πρέπει να εκδηλώνεται φυσικά σε όλα τα μέλη ενός είδους, να προκύπτει κάτω από τις ίδιες συνθήκες και να εκδηλώνεται με τον ίδιο τρόπο κάθε φορά.

Στους ανθρώπους η συμπεριφορά δεν προκύπτει ενστικτωδώς όπως στα ζώα. Σε κάποιες ομάδες όπως οι Ρομά οι γυναίκες είθισται να γίνονται μητέρες σε νεαρή ηλικία ενώ σε καπιταλιστικές δυτικές κουλτούρες οι γυναίκες επιδιώκουν πρώτα την ολοκλήρωση των σπουδών ή την επαγγελματική καταξίωση και έπειτα προγραμματίζουν ή σκέφτονται μια εγκυμοσύνη σε ηλικίες που θα λέγαμε ότι σε μια κοινωνία Ρομά θα αναμενόταν να έχουν εγγόνια.

Η επιθυμία απόκτησης παιδιών λοιπόν είναι κοινωνικά προσδιορισμένη, διαφέρει σε κάθε πολιτισμό και διαφοροποιείται από βασικά ανθρώπινα ένστικτα όπως αυτό της επιβίωσης.

Η επιθυμία αυτή αναπτύσσεται ως αποτέλεσμα της γονεικής σχέσης και δεν προκύπτει με ίδιο και φυσικό τρόπο σε όλους τους ανθρώπους.

Άλλοι γονείς έχουν καλλιεργήσει τη γονεική σχέση και μπορεί να είναι πιο προστατευτικοί και φροντιστικοί με τα παιδιά τους ενώ άλλοι μπορεί να τα κακοποιούν και να τα παραμελούν.

Συνεπώς μοιάζει περισσότερο με δεξιότητα που αναπτύσσεται παρά με έμφυτη ικανότητα. Εντούτοις η επιθυμία απόκτησης παιδιών διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο και περιλαμβάνει διαφορετικά χαρακτηριστικά και ποιότητες.

Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τη κινητοποίηση που απορρέει από υπαρξιακές ανάγκες όπως η επιθυμία τεκνοποίησης ως δώρο-προσφορά στον κόσμο για τη ζωή που δόθηκε σε μένα ή η ανάγκη συνέχισης ενός μέρους της ύπαρξης μου μετά το θάνατο μου.

Σε κάθε περίπτωση είναι ένα πολυσύνθετο θέμα που απασχολεί σε διαφορετικό βαθμό καθέναν από μας.Η παρούσα εισαγωγή γίνεται ώστε να φανερωθεί ένα κομμάτι της πολυπλοκότητας των δυναμικών που λαμβάνουν χώρα στην διαδικασία απόκτησης παιδιών ώστε να μιλήσουμε για ακόμα πιο σύνθετες καταστάσεις όπως το πώς νοηματοδοτούνται και ποιές είναι οι ψυχολογικές επιπτώσεις της υπογονιμότητας, της δωρεάς γαμετών ή της παρένθετης μητρότητας.

Η επιθυμία προκύπτει μέσα από την ατομική εξέλιξη του καθένα μας συνεπώς μεταβάλλεται από άτομο σε άτομο και δεν μπορούμε να εικάζουμε ότι όλοι την αντιλαμβάνονται στον ίδιο βαθμό αλλά και ούτε να κατηγορούμε συντρόφους και άλλους επειδή δεν το αισθάνονται όπως εμείς.

Εξαρτάται από το επίπεδο προσωπικής ανάπτυξης του καθένα, οικονομικούς, κοινωνικούς, πολιτισμικούς και διαπροσωπικούς παράγοντες, ορόσημα και αλλαγές στη ζωή των ατόμων καθώς και ψυχικούς παράγοντες.